Επειδή ο χειμώνας ήταν βαρύς, η νοικοκυρά πριν να φέξει σηκωνόταν και ετοίμαζε τον τζορμπά (τον τραχανά) που έκαιγε γιατί είχε μέσα κόκκινη πιπεριά, και τάιζε τους εργάτες που θα ξεκινούσαν για δουλειά.
Ο μεγάλος τέντζερες έβραζε στο τζάκι και ετοίμαζε τον τραχανά. Τι ήταν ο τραχανάς που τον ρουφούσε η εργατιά με ηδονή και αγαλλίαση και θέρμαινε τα σωθικά τους και τους έδινε δύναμη για την δουλειά της ημέρας στο αμπέλι, στο χωράφι κ.λ.π.
Ο τραχανάς είναι γνωστό και πανελλήνιο ζυμαρικό. Μόνο που οι τρόποι της προετοιμασίας του είναι διάφοροι από τα ανάλογα υλικά που χρειάζονται για την ετοιμασία του.
Συνταγή τραχανά στα Θρακιώτικα (από την Πέτρα Αν. Θράκης Σαρ. Εκκλησιών)
Για να κάνουμ’ τραχανά χρειάζουνται μία οκά γάλα, μισή σεμιγδάλ' και όσο αλεύρι απορροφήσ'. Βράζουμ’ το γάλα και όταν αρχίζ’ να φουρκών’ ρίχνουμ’ σιγά σιγά το σεμιγδάλ’ και μαζί ανακατεύγουμ’ πε μια ξύλιν’ κουτάλα, για να μη σβωλιάσ’. Το αφίνουμ’ να πάρ’ λίγες βράσες και μόλις πήξ’ το βγάζουμ’ πε τη φωτιά και το αφίνουμ’ να κρυώσ’ καλά. Τότες βάζουμ’ το αλεύρι σε μια λεκάν’ και μέσα στη μέσ’ ανοίγουμ’ μια τρύπα. Κεί μέσα χύνουμ’ αυτή τη ζύμ’ μαζί πε μια χούφτα αλάτ’ και αρχίζουμ’ το ζύμωμα. Αφού τελειώσ’ το ζύμωμα που πρέπ’ να είν’ πολύ σφιχτό, κάνουμ’ το ζύμωμα. Αφού τελειώσ’ το ζύμωμα που πρέπ’ να είν πολύ σφιχτό κάνουμ’ π’αυτή την ζύμ’ μικρά-μικρά πιττάκια που τα’ απλώνουμ’ στον ήλιο να ξεραθούν λιγάκ’. Τότες έχουμ’ ένα αραιό κόσκινο το γυρίζουμ’ ανάποδα πάνω από ένα καθαρό τραπεζομάντιλο, πέρνουμ’ από τα μισοστεγνωμένα πιττάκια και αρχίζουμ’ να τα τρίβουμ΄ πάνω στο κόσκινο πατώντας με τα χέρια μας. Βλέπουμ΄ τότε πε κάτω να πέφτ’ έτοιμος και σπειρωτός ο τραχανάς. Τον αφήνουμ’ 4-5 μέρες στον ήσκιο να ξεραθεί οπότε είν’ πλιά έτοιμος.
Παράδοση σχετικά με τον τραχανά
Στη γεύση τόσο γλυκός και ευφραντικός ήταν ο τραχανάς, που και οι τεμπέληδες τον επιθυμούσαν πολύ και σηκώνονταν να τον φάνε και να ξανακοιμηθούν. Παροιμιώδης έμεινε της μάνας ο λόγος:
- Σήκω παιδί μ’ να πάς για ξύλα.
- Δε θέλω μάννα
- Σήκω παιδί μ’ να φας τσορμπά
- Όπαλα μάννα μ’, να φάμ τσορμπά
Σπίτι χωρίς τραχανά δεν υπήρχε, γι’ αυτό και από της Παναγίας και μετά (Δεκαπενταύγουστο) άρχιζε η ετοιμασία και το στέγνωμά του. Και όταν πια τον έβαζαν στα ντουρμπιά ή στα πήλινα τσουκάλια τον είχαν το πιο πρόχειρο φαγητό του σπιτιού.
-τι θα φάμε ;
-τραχανά και σιζντριμά ( καβουρμά )
Βιβλιογραφία:
Αρχείο Θράκης: Τροφές και δίαιτα Θρακών
Αφηγήσεις (συνταγές) από πρόσφυγες κατοίκους Πέτρας Αν.Θράκης
Πηγή: users.sch.gr