Ο άνθρωπος, στην πορεία του προς τον πολιτισμό χρησιμοποίησε πολλούς τρόπους για τη διευκόλυνσή του. Η χρήση του νερού, αλλά και άλλων μορφών ενέργειας για την κίνηση μύλων, συνέβαλαν σ’ αυτό.
Ο παλιότερος γνωστός νερόμυλος αναφέρεται ως «υδραλέτρης» από τον ιστορικό και γεωγράφο Στράβωνα. Βρισκόταν στα Κάβειρα του Πόντου, όπου τον είδαν τον 1ο π.Χ. αιώνα οι Ρωμαίοι κατακτητές και άρχισαν να τον χρησιμοποιούν.
Οι άνθρωποι τότε φρόντιζαν μόνοι τους για την παρασκευή του αλευριού. Δύο φορές το χρόνο, άνοιξη και φθινόπωρο, μετέφεραν τα σιτηρά τους στο μύλο της περιοχής τους, για να τ' αλέσουν. Ξεκινούσαν χαράματα από τον τόπο τους, ώστε να προλάβουν να γυρίσουν μέχρι το βράδυ. Φόρτωναν τα τσουβάλια με το σιτάρι στα ζώα ‘η στο κάρο κι έπαιρναν το δρόμο για το μύλο.
Ο μύλος που ήταν συνήθως και σπίτι του μυλωνά, ήταν ένα ορθογωνικό λιθόκτιστο κτίσμα το οποίο στέγαζε τον αλεστικό μηχανισμό (μυλόπετρες, κοφινίδα, αλευροκασέλα). Αποτελούσε οικογενειακή επιχείρηση και εξυπηρετούσε τη γύρω περιοχή.
Σε μια γωνιά στο εσωτερικό του περίμεναν οι πελάτες. Εκεί γινόταν όλες οι συναλλαγές (παράδοση, παραλαβή αλευριού, ζύγισμα και αποθήκευση)
Από τότε που ο άνθρωπος κατάλαβε τη θρεπτική αξία των σπόρων της γης σκέφθηκε να τους χρησιμοποιήσει αλεσμένους, για να μπορεί το στομάχι του να τους χωνέψει πιο εύκολα.
Για το άλεσμα των σπόρων, χρησιμοποιούσαν στην αρχή ένα πέτρινο γουδί. Αυτό όμως έβγαζε πολύ λίγο αλεύρι, έτσι σκέφτηκε να δοκιμάσει κάτι άλλο. Πήρε λοιπόν μία πέτρα με επίπεδη επιφάνεια και μια άλλη με κυλινδρική, έβαζε τους σπόρους πάνω στην επίπεδη και με την κυλινδρική τους πατούσε, ώσπου να γίνουν σκόνη. ‘Ετσι έφτιαξε τον πρώτο μύλο.
Αργότερα τελειοποίησε τον μύλο του αντικαθιστώντας την κυλινδρική πέτρα με επίπεδη, άνοιξε μια τρύπα προς την επιφάνεια, όπου στερέωσε ένα ξύλο για λαβή. Τώρα πια μπορούσε να γυρίσει τη μια πάνω στην άλλη και για να φεύγει στο γύρισμα, περνούσε ελεύθερα στο κέντρο της κάτω πέτρας, που έμενε ακίνητη. Αυτός ήταν ο χερόμυλος, κάτω από τον οποίο απλωνόταν ένα σεντόνι για να πέφτει ο αλεσμένος καρπός.
Πηγή: users.sch.gr