Κτίσθηκε γύρω στο 600 π.χ, στα δυτικά παράλια του Ευξείνου Πόντου, από τους Μιλησίους (κατοίκους των δυτικών παραλίων της Μ. Ασίας), που έδωσαν στην αποικία το όνομα Απολλωνία.
Μια πελώρια σταυρόσχημη άγκυρα πάνω στα νομίσματά της, μαζί με το αρχικό Αλφα από τη μια μεριά και μια καραβίδα από την άλλη, δήλωναν τον ναυτικό χαρακτήρα αυτής της σημαντικής πόλης, που υπήρξε μεγάλος λιμενικός και αλιευτικός σταθμός. Πλήθος ναυτόκοσμου έσωσαν ο Απόλλωνας και οι Απολλωνιάτες από τις τρικυμίες και τα ύπουλα βράχια στα ανοιχτά της χερσονήσου. Κι’ όταν, αιώνες αργότερα, οι νεοφώτιστοι χριστιανοί δεν μπορούσαν να ζουν στην πόλη που έφερε το όνομα του αρχαίου θεού, μετονόμασαν την Απολλωνία και της έδωσαν ένα χριστιανικό όνομα. Φρόντισαν όμως να διατηρηθεί το νόημα της σωστικής παράδοσης που είχε η παλαιότατη αποικία. Γι’ αυτό ονόμασαν την πόλη τους Σωζόπολη. Στο πεταλόσχημο λιμάνι της ναυλόχησε συχνά ολόκληρος ο Βυζαντινός στόλος της Μαύρης Θάλασσας, ενώ οι Σωζοπολίτες ναυτικοί και ψαράδες έσπευδαν πάντα με τα καΐκια τους να μαζεύουν τους καραβοτσακισμένους ναυαγούς, που πάλευαν με τα κύματα μπροστά στα τρία νησάκια της χερσονήσου.
Τον άγιο Ζώσιμο, τον τοπικό μάρτυρα των πρωτοχριατιανικών χρόνων, οι συμπατριώτες του Σωζοπολίτες λάτρευαν για τις αμέτρητες θαυματουργικές σωτήριες επεμβάσεις του, όπως παλιότερα οι Απολλωνιάτες τον Απόλλωνα, που ήταν από τη φύση του θεραπευτής και σωτήρας και του οποίου το τεράστιο άγαλμα (13 μέτρα) δέσποζε στην πόλη τους.
Η Σωζόπολη κατά την μακραίωνη ζωή της γνώρισε πολλούς κατακτητές: Ρωμαίους, Γότθους, Βουλγάρους, Λατίνους, Γενουάτες, Τούρκους (1453) και τελικά έμεινε στα χέρια των Βουλγάρων (1885).
Υστερα από τις αφόρητες πιέσεις των Βουλγάρων, η ελληνική αυτή πόλη, που το 1905 αριθμούσε 3.400 κατοίκους, εγκαταλείφθηκε από τους Έλληνες κατοίκους της.
Πηγή: users.sch.gr