Οι Τζαμαλοί
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς κατά τα μεσάνυχτα περίπου γίνονται μεταμφιέσεις (τζαμαλοί). Φορούν γούνες ανάποδα, προβιές, βάζουν προσωπίδες (σουράτια) ή χρίζονται με μουτζούρες και κρεμούν κουδούνια στο ζωνάρι. Τρεις νέοι συνήθως από κάθε παρέα ντύνονται με γυναικεία ρούχα και φορούν μαντήλι άσπρο στο κεφάλι. Παίζει η γκάιντα και γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι. Στις παρέες αυτές απαγορεύεται να συμμετέχουν γυναίκες. Ένας από την παρέα έχει κρεμασμένα πολλά κουδούνια και τον λένε αράπη. Αυτός κρατά στα χέρια του ένα ραβδί και το τρίβει στην πόρτα κάθε σπιτιού για να ξυπνήσει ο νοικοκύρης. Όταν ανοίξει η πόρτα, οι μεταμφιεσμένοι χορεύουν στην αυλή ενώ παίζει η γκάιντα. Ο νοικοκύρης δίνει στον αράπη ένα μπαξίσι και ύστερα στους νέους που φορούν γυναικεία ρούχα. Στην παρέα των μεταμφιεσμένων ένας κάνει τον γιατρό και για θερμόμετρο βαστάει στο χέρι του ένα κρεμμύδι. Αν κάποιος κάνει πως αρρωσταίνει, επεμβαίνει ο γιατρός και για τον κόπο του τον πληρώνουν με ένα νόμισμα (μεταλλικό). Ένας άλλος από την παρέα κάνει τον παππού, που φυλάει τα κορίτσια να μη τα κλέψουν. Στη μέση του έχει δεμένο ένα νεροκολόκυθο γεμάτο στάχτη. Αν κανείς πλησιάσει δήθεν να κλέψει τα κορίτσια, βάζει στα χέρια του στάχτη και την πετάει στα μούτρα του κακόβουλου. Την ίδια ώρα που γυρίζουν οι τζαμαλοί μέσα στο χωριό, γυρίζουν και τα μικρά παιδιά με τις μεγάλες βέργες τους (σουρβελέκες), χτυπούν (σουρβελεκούνα) και φωνάζουν «σούρβα-σούρβα τέσσερα-τέσσερα’» αν είναι τέσσερα, «σούρβα-σούρβα πέντε-πέντε» αν είναι πέντε κ.ο.κ για να ακούσει ο νοικοκύρης να σηκωθεί και να τους δώσει το μπαξίσι. Τα γυρίσματα αυτά μέσα στο χωριό διαρκούσαν μέχρι τις πρωϊνές ώρες. Με όσα δώρα μάζευαν οι τζαμαλοί έκαναν γλέντι την άλλη μέρα (τρώνα τα τζαμαλίδια) και συνέχιζαν και δύο και τρεις μέρες αν τα μπαξίσια τους επαρκούσαν.
Η προσπάθεια παρουσίασης της λαογραφίας της Πέτρας και Σκοπέλου αποσκοπεί στη γνώση της λαϊκής μας κληρονομιάς και στη διάσωση των παραδοσιακών μας στοιχείων γιατί «ευτυχείς είναι οι λαοί που δεν έχουν ιστορία αλλά δυστυχείς αυτοί που έχουν ιστορία αλλά την αγνοούν».
Πηγή: users.sch.gr
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς κατά τα μεσάνυχτα περίπου γίνονται μεταμφιέσεις (τζαμαλοί). Φορούν γούνες ανάποδα, προβιές, βάζουν προσωπίδες (σουράτια) ή χρίζονται με μουτζούρες και κρεμούν κουδούνια στο ζωνάρι. Τρεις νέοι συνήθως από κάθε παρέα ντύνονται με γυναικεία ρούχα και φορούν μαντήλι άσπρο στο κεφάλι. Παίζει η γκάιντα και γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι. Στις παρέες αυτές απαγορεύεται να συμμετέχουν γυναίκες. Ένας από την παρέα έχει κρεμασμένα πολλά κουδούνια και τον λένε αράπη. Αυτός κρατά στα χέρια του ένα ραβδί και το τρίβει στην πόρτα κάθε σπιτιού για να ξυπνήσει ο νοικοκύρης. Όταν ανοίξει η πόρτα, οι μεταμφιεσμένοι χορεύουν στην αυλή ενώ παίζει η γκάιντα. Ο νοικοκύρης δίνει στον αράπη ένα μπαξίσι και ύστερα στους νέους που φορούν γυναικεία ρούχα. Στην παρέα των μεταμφιεσμένων ένας κάνει τον γιατρό και για θερμόμετρο βαστάει στο χέρι του ένα κρεμμύδι. Αν κάποιος κάνει πως αρρωσταίνει, επεμβαίνει ο γιατρός και για τον κόπο του τον πληρώνουν με ένα νόμισμα (μεταλλικό). Ένας άλλος από την παρέα κάνει τον παππού, που φυλάει τα κορίτσια να μη τα κλέψουν. Στη μέση του έχει δεμένο ένα νεροκολόκυθο γεμάτο στάχτη. Αν κανείς πλησιάσει δήθεν να κλέψει τα κορίτσια, βάζει στα χέρια του στάχτη και την πετάει στα μούτρα του κακόβουλου. Την ίδια ώρα που γυρίζουν οι τζαμαλοί μέσα στο χωριό, γυρίζουν και τα μικρά παιδιά με τις μεγάλες βέργες τους (σουρβελέκες), χτυπούν (σουρβελεκούνα) και φωνάζουν «σούρβα-σούρβα τέσσερα-τέσσερα’» αν είναι τέσσερα, «σούρβα-σούρβα πέντε-πέντε» αν είναι πέντε κ.ο.κ για να ακούσει ο νοικοκύρης να σηκωθεί και να τους δώσει το μπαξίσι. Τα γυρίσματα αυτά μέσα στο χωριό διαρκούσαν μέχρι τις πρωϊνές ώρες. Με όσα δώρα μάζευαν οι τζαμαλοί έκαναν γλέντι την άλλη μέρα (τρώνα τα τζαμαλίδια) και συνέχιζαν και δύο και τρεις μέρες αν τα μπαξίσια τους επαρκούσαν.
-----------------------------------------------------------------------
Αυτός ήταν σε γενικές γραμμές ο τρόπος ζωής των Πετρινών και Σκοπελινών και αυτές οι εθνικές και θρησκευτικές παραδόσεις, οι οποίες θέλουμε να πιστεύουμε ότι μας βοηθούν να γνωρίσουμε ένα μικρό, αλλά αξιόλογο κομμάτι του Ελληνισμού της Ανατ. Θράκης που έφτασαν στην Ελλάδα κουρελιασμένοι στο σώμα και στη προσωπικότητα αλλά όρθιοι στην ψυχή.Η προσπάθεια παρουσίασης της λαογραφίας της Πέτρας και Σκοπέλου αποσκοπεί στη γνώση της λαϊκής μας κληρονομιάς και στη διάσωση των παραδοσιακών μας στοιχείων γιατί «ευτυχείς είναι οι λαοί που δεν έχουν ιστορία αλλά δυστυχείς αυτοί που έχουν ιστορία αλλά την αγνοούν».
Βιβλιογραφία:
- Θρακικά –Δημ. Α. Πετρόπουλου
- Αφηγήσεις κατοίκων Πέτρας
-----------------------------------------------------------------------
Πηγή: users.sch.gr
